Czym jest dział spadku i jakie ma podstawy prawne?
Dział spadku to proces podziału majątku po zmarłej osobie między spadkobierców. Do momentu jego przeprowadzenia majątek spadkowy stanowi współwłasność wszystkich osób, które odziedziczyły spadek.
Podstawy prawne działu spadku określa:
- Kodeks cywilny (art. 1035–1046) – regulujący zasady podziału majątku spadkowego
- Kodeks postępowania cywilnego (art. 680–689) – dotyczący sądowego działu spadku
- Kodeks rodzinny i opiekuńczy – jeśli wśród spadkobierców są osoby małoletnie
- Prawo o notariacie – regulujące możliwość zawarcia umowy o dział spadku w formie aktu notarialnego
Dział spadku może być dokonany na mocy umowy zawartej między spadkobiercami lub w drodze postępowania sądowego, jeśli nie ma między nimi porozumienia.
Dział spadku u notariusza – czy warto?
Spadkobiercy, którzy są zgodni co do podziału majątku, mogą dokonać działu spadku w formie umowy notarialnej. Takie rozwiązanie jest:
- szybsze niż postępowanie sądowe
- prostsze i mniej kosztowne
- bezpieczne prawnie, ponieważ notariusz czuwa nad zgodnością treści umowy z przepisami
- elastyczne, pozwalając stronom swobodnie określić zasady podziału
Jeśli w skład spadku wchodzą nieruchomości, umowa o dział spadku musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
Jakie formy może przybrać dział spadku?
Dział spadku w naturze
Każdy spadkobierca otrzymuje określoną część majątku, np. jeden z nich przejmuje mieszkanie, a drugi samochód i środki na rachunku bankowym.
Dział spadku z dopłatami lub spłatami
Jeśli podział w naturze nie jest możliwy, jeden ze spadkobierców może przejąć całość majątku i spłacić pozostałych.
Sprzedaż majątku i podział uzyskanej kwoty
Spadkobiercy mogą wspólnie sprzedać składniki spadku i podzielić pieniądze zgodnie z ich udziałami.
Koszt działu spadku u notariusza w roku 2025
Za realizację czynności notarialnych notariusz pobiera taksę notarialną, której wysokość określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (tekst jednolity zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 października 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej). Wartość taksy notarialnej za realizację konkretnej czynności zależna jest od specyfiki sprawy, ale zgodnie z przepisami nie może przekroczyć wartości określonej w Rozporządzeniu.
W przypadku sporządzenia aktu notarialnego umowy o dział spadku, wartość taksy notarialnej zależna jest od wysokości majątku. W tym przypadku obowiązują następujące stawki podstawowe:
- 100 zł przy wartości majątku do 3000 złotych,
- 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł przy wartości majątku powyżej 3000 do 10 000 zł,
- 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł przy wartości majątku powyżej 10 000 do 30 000 zł,
- 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł przy wartości majątku powyżej 30 000 do 60 000 zł,
- 1010 zł + 0,4% nadwyżki powyżej 60 000 zł przy wartości majątku powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł,
- 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł przy wartości majątku powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł,
- 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, ale nie więcej niż 10 000 zł przy wartości majątku powyżej 2 000 000 zł.
Do powyższych kwot należy doliczyć 23% VAT oraz opłaty za wypisy aktu notarialnego (6 zł za stronę).
